OCRA (OCCUPATIONAL REPETETİV ACTİON INDEX)Ergonomi Risk Analizi

🌟 OCR (Mesleki Tekrarlı Eylem Ergonomi Risk Analizi (Occupational Repetitive Actions Index – OCRA)

OCRA, esas olarak üst uzuvları içeren tekrarlayan işlerin değerlendirilmesine odaklanır .Araç, bir tarama aracı (ISO 11228-3'teki Yöntem 1) ve daha derinlemesine bir değerlendirme aracı (ISO 11228-3'teki Yöntem 2) olarak mevcuttur.

Dakikada 30 eylemlik bir temel sıklıkla başlar ve ardından kuvvetlere, duruşlara, değişkenliğe, toparlanma sürelerine, görev süresine ve çevresel faktörlere bağlı olarak kabul edilebilir eylem sayısını azaltan çarpanlar uygulanır. Kullanıcı, dakikadaki gerçek eylemlerin (gözlemlenen) dakikadaki referans eylemlere (çarpanlarla hesaplanan) oranını hesaplar; daha küçük oranlar daha az risk anlamına gelir.Montaj hattı ve diğer tekrarlamalı üretim süreçlerinde el‑kol‑omuz bölgesi kas‑iskelet rahatsızlıklarını bilimsel veriyle öngörmek ve önlemek için tasarlanmış kapsamlı metodoloji.

⚡OCRA Tekrarlı Hareket İndeksi Nedir ve Hangi Durumlar İçin Uygundur?

• OCRA (Occupational Repetitive Action Index), 1998 yılında Enrico Occhipinti tarafından geliştirilen, tekrarlayan üst ekstremite hareketlerini frekans, kuvvet, postür ve dinlenme periyotlarıyla bütünleşik olarak değerlendiren analitik bir yöntemdir.

• ISO 11228‑3 ve EN 1005‑5 standardlarında üretim ve montaj hattı gibi geri beslemeyle devam eden işlerde tercih edilen yöntem olarak yer alır.

• Yük veya taşıma ağırlığından ziyade, tekrarlanan iş döngüsü içinde üst ekstremite hareketlerine aşırı maruziyeti analiz eder. Bu nedenle bel-omurga veya düşük aralıklı kaldırma işlemleri için uygun değildir.

🎯OCRA Tekrarlı Hareket İndeksi Hesaplama Mantığı ve Endeks (Formula)

✅OCRA İndeksi (Risk Skoru)

OCRA Index = ATA / RTA

• ATA (Actual Technical Actions): Çalışanın iş sırasında gerçek sayıda yaptığı teknik hareketleri,

• RTA (Recommended Technical Actions): Risk etkenlerine bağlı olarak önerilen maksimum bu hareket sayısını temsil eder.

RTA Nedir? – Etken Çarpanlar

RTA = kf × Pm × Rm × Fm × Am × Rc × Dc × t

• kf: Frekans sabiti (30 hareket/dk)

• Pm: Postür katsayısı (örneğin omuz,bilek pozisyonları)

• Rm: Tekrar katsayısı (çevrim içindeki hareket fazlalığı)

• Fm: Kuvvet faktörü (işkol gücü kullanımı)

• Am: Ek risk faktörleri (soğuk, titreşim, eldiven, dar alan vb.)

• Rc & Dc: Rest ve net süre dağılım katsayıları

• t: Maruziyet süresi (dakika cinsinden)

✅OCRA Tekrarlı Hareket İndeksi Skorlarının Risk Seviyeleri (Traffic Light)

---

📌Adım Adım OCRA Tekrarlı Hareket İndeksi Uygulama Süreci

1. İşyeri Analizi: Montaj hattı, konveyör gibi tekrarlamalı ortamları seçin.

2. Teknik Hareketleri Sayın: Montaj, alma, yerleştirme vb. işlemleri tek tek sayın ve çevrim süresini ölçün. (ATA hesabında kullanılır)

3. Risk Etkenlerini Değerlendirin: Kuvvet, duruş bozukluğu, frekans fazlalığı, çevre koşullarını saha gözlemiyle belirleyin.

4. OCRA Endeksi Hesaplayın: Formüle göre OCRA skorunu elde edin – ATA / RTA

5. Risk Seviyesini Belirleyin: Skor değerine göre grup, istasyon veya iş bazında “yeşil / sarı / kırmızı” kararını verin.

6. Tedbir Planı Uygulayın: Eylem maddeleri tasarım değişikliklerini, mola planlamasını, postür eğitimi ve görev yeniden yapılandırmasını içerebilir.

🔧 OCRA Tekrarlı Hareket İndeksi Bildirimi – Hedef Kitle ve Kullanım Alanları

• İş sağlığı ve güvenliği uzmanları – ergonomi danışmanları

• Endüstri mühendisleri ve üretim yöneticileri

• Montaj hattı planlamacıları / OP uzmanları ve saha liderleri

• Çalışan katılımlı risk haritalama sunumlarına ihtiyaç duyan sendika temsilcileri

OCRA en çok otomotiv, mobilya montajı, elektronik üretimi, depolama ve lojistik hatlarında uygulanır.

💰OCRA Tekrarlı Hareket İndeksi ’nin Avantajları & Sınırlamaları

✔Avantajlar

• Objektif, puanlanabilir ve karşılaştırabilir sonuçlar

• Kümülatif görev analizi – istasyon bazlı tek skor üretimi

• TRAFİK ışığı sınıflandırma sistemi (green/yellow/red)

• Uluslararası ve ISO standartlarıyla uyumlu olması (<ISO11228-3> ve <EN 1005-5>)

✔Sınırlılıklar

• Düşük olasılıklı kaldırma işleri (yüksek ağırlık) analiz edilmez

• Gövde veya bacak hareketleri kapsama dahil değildir

• Gözlemlerde uzmanlık ve saha eğitimi gerektirir

• Ek psiko-sosyal stres faktörlerini analiz etmez (örneğin mental yük)

✔Sonuç OCRA ergonomi risk analizi, montaj hattı gibi tekrarlanan iş süreçlerine uygulandığında, kas‑iskelet sistemi rahatsızlıklarının önlenmesinde güçlü bir veri temelli araçtır.
Yapılandırılmış skorlaması ve risk odaklı yaklaşımı sayesinde, ergonomik iş arayüzü tasarımına geçiş için güçlü temel sunar.
Dilerseniz eğitim, saha uygulama ya da raporlama paketleriyle bu tekniği kurum içinde etkili kılabiliriz.