Ofis Ergonomisi Risk Değerlendirme Yöntemi ROSA (Rapid Office Strain Assessment)

Ofis Ergonomisi Risk Değerlendirme Yöntemi, ROSA (Rapid Office Strain Assessment) bilgisayar temelli ofis işlerinde çalışan bireylerin maruz kaldığı kas-iskelet sistemi (KİS) risklerini sistematik olarak analiz etmek amacıyla geliştirilmiş bir gözleme dayalı ergonomik değerlendirme yöntemidir. Bu araç, iş istasyonu düzeni ve kullanıcı etkileşimini analiz ederek, işle ilişkili potansiyel zorlanma düzeyini nicel olarak ortaya koymayı hedefler.

Ofis Ergonomisi Risk Değerlendirme Yönteminin (ROSA-Rapid Office Strain Assessment) Temeli ve Amacı

ROSA Ofis Ergonomisi Risk değerlendirme yöntemi, Kanada İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi'nin CSA Z412 ofis ergonomisi kılavuzları temel alınarak tasarlanmıştır. Farklı ofis konfigürasyonlarında gözlemlenen ergonomik risk faktörlerinden yola çıkılarak geliştirilen bu yöntem, bilgisayar kullanımına özgü pozisyonel ve çevresel değişkenleri sistematik olarak puanlandırır. Değerlendirme sürecinde, bilimsel ergonomi literatüründen elde edilen kriterler kullanılmıştır.

Ofis Ergonomisi Risk Değerlendirme Yöntemi - ROSA (Rapid Office Strain Assessment) Değerlendirme Yapısı ve Bileşenleri

ROSA değerlendirmesi, dört ana bölüme ayrılmış puanlama tabloları üzerinden gerçekleştirilir. Her bir tablo, spesifik vücut bölgeleri ve iş istasyonu bileşenlerine odaklanır:

Ofis Ergonomisi Risk Değerlendirme Yönteminde ROSA (Rapid Office Strain Assessment) Sandalye Değerlendirmesi

• Koltuk yüksekliği ve derinliği
• Sırt desteği pozisyonu
• Kol dayanaklarının konumu
  Dizler 90° bükülü, ayaklar yere düz basacak şekilde oturulmalı; sırt desteği, bel çukurunu desteklemelidir.

Ofis Ergonomisi Risk Değerlendirme Yönteminde ROSA (Rapid Office Strain Assessment) Ekran ve Çevre Donanımları

• Monitörün yüksekliği, mesafesi ve hizalaması
• Klavye ve fare konumları (aynı düzlemde ve bileği zorlamayacak pozisyonda)
• Telefon yerleşimi (eller serbest kullanım önerilir)

Ofis Ergonomisi Risk Değerlendirme Yönteminde ROSA (Rapid Office Strain Assessment) Klavye ve Fare

• Klavye kullanımı sırasında dirsekler yaklaşık 90°, bilekler nötr pozisyonda olmalıdır.
• Fare, avuç içine uygun boyutta ve kolay ulaşılabilir konumda olmalıdır.

Ofis Ergonomisi Risk Değerlendirme Yönteminde ROSA (Rapid Office Strain Assessment) Ek Faktörler

• Üst ekstremiteyi gerektiren tekrarlayıcı hareketler
• Çalışma yüzeyinin yüksekliği
• Oturma pozisyonunun sürekliliği
• Günlük ekipman kullanım süresi (1 saatten uzun sürekli kullanım puanı artırır)

Ofis Ergonomisi Risk Değerlendirme Yönteminde ROSA (Rapid Office Strain Assessment) Puanlama Sistemi ve Risk Seviyeler ROSA puanları 1 ila 10 arasında değişmektedir. Puan arttıkça, iş istasyonuna bağlı ergonomik risk de artar. 5 ve üzeri puanlar, iş istasyonunda yüksek düzeyde ergonomik risk olduğunu ve müdahale gerekliliğini işaret eder.

Ofis Ergonomisi Risk Değerlendirme Yönteminde ROSA (Rapid Office Strain Assessment) Güçlü Yönleri

• 📈 Kullanım süresi ve ekipman düzeni gibi çok sayıda parametreyi bütüncül biçimde ele alır
• 📉 Değerlendirme sürecinde gözlemciler arası yüksek güvenilirlik sağlar
• 📉 Puan artışı ile çalışan rahatsızlık bildirimleri arasında istatistiksel korelasyon gösterilmiştir
• 📉 Hızlı ve pratik uygulanabilirliği sayesinde saha çalışmalarında zaman tasarrufu sağlar

Ofis Ergonomisi Risk Değerlendirme Yönteminde ROSA (Rapid Office Strain Assessment) O Uygulama İçin Kritik Noktalar

• Monitör yüksekliği ve mesafesi, çalışanların görsel konforunu doğrudan etkiler
• Klavye ve fare pozisyonları, bilek deviasyonu ve karpal tünel sendromu riskini artırabilir
• Oturma pozisyonundaki küçük sapmalar bile, uzun vadede duruş bozukluklarına yol açabilir
• 4 saatten uzun sürekli bilgisayar kullanımı, ergonomik yüklenmeyi anlamlı şekilde artırır

Ofis Ergonomisi Risk Değerlendirme Yönteminde ROSA (Rapid Office Strain Assessment) Sonuç Olarak Kullanımı ROSA, ofis temelli çalışanlarda ergonomik riskleri ölçmek ve iş istasyonu düzenlemelerinde karar desteği sunmak için geliştirilmiş, bilimsel dayanaklara sahip ve yüksek uygulanabilirliği olan bir araçtır. Özellikle tekrarlayıcı görevler, yetersiz ekipman yerleşimi ve uzun süreli oturma gibi faktörlerin mevcut olduğu iş ortamlarında, önleyici ergonomik müdahaleler için etkili bir temel sağlar.