REBA (Rapid Entire Body Assessment) Tüm Vücut Zorlayyıcı Duruşlarının Ergonomik Risk Değerlendirme Yöntemi

REBA, çalışanların iş sırasında maruz kaldığı postürel zorlanmaları ve kas-iskelet sistemi (KİS) rahatsızlıklarına yönelik riskleri değerlendirmek üzere geliştirilmiş, gözleme dayalı, pratik bir ergonomik analiz yöntemidir. Bu yöntem, tüm vücut bölgelerini kapsayan sistematik bir değerlendirme süreci sunarak, iş pozisyonlarının ve görev dinamiklerinin sağlık üzerindeki etkisini sayısal olarak ortaya koyar.

Temel Amaç ve Kullanım Prensibi

REBA'nın amacı, iş yerindeki postüral risk faktörlerini, tekrarlayan hareketleri, kuvvet gerektiren uygulamaları ve vücut-birey arayüzündeki tutuş kalitesini (coupling) objektif biçimde analiz etmektir. Değerlendirme, özel bir donanıma ya da ileri ergonomi bilgisine gerek duymadan yalnızca standart bir değerlendirme formu üzerinden yapılabilir. Bu yönüyle, saha uygulamaları için oldukça uygun ve erişilebilir bir yöntemdir.

Değerlendirme Süreci

Uygulayıcı, analiz öncesinde çalışanın görev tanımını, hareket örüntülerini ve iş çevresini anlamak adına ön görüşme ve gözlem gerçekleştirir.

Değerlendirilecek pozisyonlar aşağıdaki kriterlere göre seçilir:

1. Biyomekanik olarak en zorlayıcı görevler veya duruşlar

2. En uzun süreyle sürdürülen postürler

3. En yüksek kuvvet yüklenmesinin gerçekleştiği pozisyonlar

Ardından REBA formu kullanılarak şu vücut bölgeleri ayrı ayrı puanlanır:

• Üst ekstremite: el bileği, ön kol, dirsek, omuz

• Gövde: boyun, sırt, bel

• Alt ekstremite: diz, bacak

Bu bölgesel puanlar, REBA tablo sistemi üzerinden işlenerek tek bir toplam risk skoru elde edilir. Bu skor, ilgili görevin kas-iskelet sistemi rahatsızlığı oluşturma potansiyelini gösterir.

Değerlendirme Kapsamı ve Esnekliği

• REBA, hem statik hem de dinamik görevler için uygulanabilir ve analiz birkaç dakika içinde tamamlanabilir.

• Değerlendirme, bir seferde yalnızca vücudun bir tarafı için yapılır (sağ veya sol ekstremite); gerekirse her iki taraf ayrı ayrı analiz edilebilir.

• Tek bir görev döngüsünde birden fazla pozisyon hızlıca değerlendirilebilir, bu da yöntemin zaman açısından verimli olmasını sağlar.

REBA’nın Ergonomi Uygulamalarındaki Yeri

REBA, aşağıdaki profesyonel amaçlarla yaygın olarak kullanılmaktadır:

• İş tasarımı ve yeniden yapılandırma öncesinde mevcut risk düzeyinin belirlenmesi

• Ergonomik iyileştirme sonrası öncesi-sonrası karşılaştırmaları

• Kas-iskelet sistemi şikayetlerinin kökenini analiz etmek

• Eğitimlerde ve farkındalık çalışmalarında görsel-uygulamalı araç olarak kullanmak

Sonuç ve Değerlendirme

REBA, işyerlerinde ergonomik risk yönetiminin bir parçası olarak, özellikle manuel işlerde veya postürel yüklenmenin yüksek olduğu görevlerde etkili bir analiz çerçevesi sunar. Hızlı uygulanabilirliği, bütünsel vücut değerlendirmesi yapması ve nicel sonuç üretmesi sayesinde, ergonomistlerin hem akademik araştırmalarda hem de saha uygulamalarında sıklıkla tercih ettiği araçlardan biridir.

Ergonomiyle ilgili her şey...

““En iyi duruş bir sonraki duruştur......... ” ”

National Ergonomics Tokgoz Ergonomi